Net een offerte aan het tikken? Of de info op je website aan het bijwerken? Wát je ook schrijft, zorg dat je geen fouten maakt. Bevat je tekst wel fouten, dan wordt je door de lezer minder serieus genomen. Daarom biedt insider Henk Hanssen de minicursus ‘Voutvrij schrijven voor zzp’ers’ aan. In deze aflevering staat hij stil bij interpunctie, om precies te zijn bij de komma, bij één komma die miljoenen euro’s kan schelen.
Dit artikel in het kort:
- Ondernemers zijn slordig met het schrijven en plaatsen van de komma.
- Deze fouten kunnen onbedoeld verstrekkende gevolgen voor de betekenis van de zin hebben.
- Diverse voorbeelden maken duidelijk dat een verkeerd geplaatste komma een schadepost van miljoenen euro’s kan opleveren.
Afscheid van de Apostrophe Protection Society
Het is je wellicht ontgaan maar er ging afgelopen week een schokgolf door het wereldje der leestekenpuristen. De Apostrophe Protection Society werd ten grave gedragen. De Apostrophe Protection Society was een klein doch eminent gezelschap dat in 2001 werd opgericht door de Engelse oud-journalist John Richards. Zijn doel: het beschermen van de apostrof in de Engelse taal. Zijn methode: toezien op correct gebruik. Een gemeente die het bijvoorbeeld waagde op straatnaamborden de apostrof te schrappen en ‘Roman’s Way’ voortaan als ‘Romans Way’ te spellen, kon rekenen op pittige vermaningen van Richards en zijn aanhang. En met eindredacteuren die moeite hadden de bezits- van de meervoudsvorm te onderscheiden (je gebruikt een apostrof om bezit aan te duiden – bijvoorbeeld ‘Eric’s house’ - maar niet voor meervoud), kende hij evenmin genade. Maar nu, op 96-jarige leeftijd, vindt Richards het welletjes. Hij heeft zijn vereniginkje opgeheven en legt zich noodgedwongen neer bij ‘de onwetendheid en luiheid’ die de strijd tegen het almaar toenemend onjuist gebruik van de apostrof tot onbegonnen werk maken.
Ook rond het gebruik van de komma is waakzaamheid vereist
De komma behoort vooralsnog tot de minder bedreigde lettertekensoorten, al is ook hier waakzaamheid vereist. ‘Ondernemers rommelen maar wat aan met de komma,’ zegt taalwetenschapper Wim Daniëls vermanend, ‘de komma wordt maar ergens neergekwakt. De meeste kommafouten worden gemaakt bij bijzinnen. Moet er voor een bijzin nou wel of geen komma staan? Nou, bij sommige bijzinnen wel en bij andere niet. Maar vergis je niet, dit verschil kan verstrekkende gevolgen voor de betekenis van de zin hebben. Als iemand schrijft ‘mijn vermogen, dat onbelast is vermaak ik aan’ of ‘mijn vermogen dat onbelast is vermaak ik aan’ dan kan dat voor de ontvanger miljoenen schelen! In het eerste geval krijgt degene aan wie het geld wordt vermaakt het hele vermogen. In het tweede geval gaat het slechts om het onbelaste deel van het vermogen.’
De gemeente Den Haag maakte per ongeluk 2,5 miljoen over
Maak nu niet de fout te denken dat dit voorbeeld theoretische muggenzifterij betreft. Het gebeurt met enige regelmaat dat een verkeerd geplaatste of met een punt verwisselde komma letterlijk miljoenen scheelt. Dit voorjaar maakte de gemeente Den Haag per abuis 2,5 miljoen euro over aan mensen die deelnamen aan een arbeidsparticipatieproject. Bij een steekproef werd ontdekt dat het computersysteem komma’s voor punten aanzag. Het grootste deel van het geld werd weer teruggestort door de gelukkige ontvangers. Drie jaar eerder ging het in Amsterdam op een vergelijkbare manier mis. Negenduizend noodruftige inwoners kregen plotsklaps een torenhoge woonkostenbijdrage overgemaakt. Geen 155 euro maar 15.500, geen 300 maar 30.000. In totaal ging het om 188 miljoen euro, rapporteerde Het Parool. In de VS worden kommaruzies vaak tot bij de rechter uitgevochten. Vrachtwagenchauffeurs in Maine dwongen vorig jaar hun werkgever tot uitbetaling van vijf miljoen dollar omdat ze dankzij een vergeten komma wél recht hadden op hogere toeslag. Kortom, houd je kop erbij als je een komma plaatst!
Henk Hanssen
Henk Hanssen is journalist en schrijver van fictie- en non-fictieboeken. Hij studeerde aan de School voor de Journalistiek en de Filmacademie. Hanssen werkt(e) voor diverse opdrachtgevers waaronder De Zaak, Men’s Health, ANWB, ING bank en ZZPInside waarvan hij hoofdredacteur is.
Volg Henk Hanssen op: