In de heersende revolutie van verduurzaming en digitalisering zien veel zelfstandig ondernemers een dingetje uit de oude economie over het hoofd. Webteksten, flyers, stories, app-berichten: ze wemelen van de taalfouten. En dat is zonde. Want, uit studies blijkt dat teksten met fouten niet serieus worden genomen, wat er ook in staat. Deel 1 van de minicursus Voutvrij schrijven voor zzp’ers.
Dit artikel in het kort:
- Nog nooit hebben mensen elkaar zoveel geschreven, nog nooit hebben ze zoveel taalfouten gemaakt.
- Een bedrijf dat opzichtige taalfouten maakt, wordt minder serieus genomen.
- Toets de kwaliteit van je tekst aan het CCC-model. Dit staat voor Correspondentie, Consistentie en Correctheid.
Taalgestapo
Van alle vervelende eigenschappen waar ik over beschik, is dit de meest hinderlijke. Ik ben een taalpurist, volgens mijn omgeving zelfs een geharnast lid van de taalgestapo. Als mijn kinderen ‘die’ met ‘dat’ verwarren of ‘de’ met ‘het’ kunnen ze zonder eten naar bed. Ik maak geen grapje. Als ik een tv- of radiopresentator een taalfout hoor maken, balk ik luidkeels mijn correctie door de woonkamer, de auto, de trein of waar ik ook maar luister. Ondertiteling van een bioscoopfilm of de gebarentolk? Als ik een spelfout ontdek, klim ik direct in de mail. Gisteren nog. Nieuwsbrief van de gemeente Hilversum. Ik lees: ‘De gratis fietsenstalling wordt aangekleedt met groenvoorziening.’ Een minuut later vliegt mijn correctieve e-mail naar de afdeling communicatie van de Mediastad eruit – cc aan de burgemeester.
Zakelijke communicatie ontaardt in foutenfestival
Het meest vervelende van mijn meest vervelende eigenschap is: hij eist steeds meer tijd op. Nog nooit hebben mensen elkaar zoveel geschreven, nog nooit hebben ze zoveel taalfouten gemaakt. Correct schrijven lijkt voor menigeen de sluitpost van het tijdsbudget in afwachting van een app die hen voor eeuwig ontslaat van deze nevenactiviteit. Ik heb een dagtaak aan het corrigeren. Fouten in privécorrespondentie zijn tot daar aan toe, erger wordt het wanneer zakelijke communicatie ontaardt in een foutenfestival. Ik sprak daarover met taalwetenschapper Wim Daniëls. ‘Ondernemers modderen maar wat aan,’ stelt hij onomwonden. ‘Het belang van een verzorgde tekst wordt door hen sterk onderschat. Uit diverse waarderingsstudies blijkt dat het publiek een verzorgde presentatie, vooral een correcte spelling, en een correcte en vlotte formulering zeer op prijs stelt. Een bedrijf dat opzichtige taalfouten maakt, wordt minder serieus genomen.’
Toets je tekst aan het CCC-model
Hoe het dan wel moet? Uit onderzoeken van taalwetenschappers zijn objectieve normen gedestilleerd waarmee je de kwaliteit van een tekst kunt beoordelen. Zo heeft Jan Renkema, emeritus hoogleraar Tekstkwaliteit aan de Universiteit van Tilburg en schrijver van de Schrijfwijzer, een van de bestverkochte taalbijbels van Nederland, het CCC-model ontwikkeld. CCC staat voor de drie normen waar elke tekst aan zou moeten voldoen.
• Correspondentie
Heeft niets met brieven schrijven te maken maar alles met het creëren van een relatie met je lezer. Elke tekst, zelfs een dagboek, heeft een lezer. Je tekstdoel moet corresponderen met de tekstbehoeften van de lezer.
• Consistentie
Als je in een tekst een bepaalde keuze maakt, wees dan consequent. Schrijf niet in hetzelfde stuk ‘rendabiliteit’ en een pagina verder ‘rentabiliteit’ (beide spellingsvormen zijn toegestaan).
• Correctheid
Wees correct in de naleving van de regels voor de spelling, interpunctie, zinsbouw, woordkeuze, opbouw en tekstsoort. Succes!
Word vervolgt.
Henk Hanssen
Henk Hanssen is journalist en schrijver van fictie- en non-fictieboeken. Hij studeerde aan de School voor de Journalistiek en de Filmacademie. Hanssen werkt(e) voor diverse opdrachtgevers waaronder De Zaak, Men’s Health, ANWB, ING bank en ZZPInside waarvan hij hoofdredacteur is.
Volg Henk Hanssen op: